Mytholeg Proto-Indo-Ewropeaidd

Mytholeg Broto-Indo-Ewropeaidd yw'r corff o fythau a duwiau sy'n gysylltiedig â'r Proto-Indo-Ewropeaid, siaradwyr y Broto-Indo-Ewropëeg ddamcaniaethol. Er nad yw'r motiffau mytholegol wedi’u hardystio’n uniongyrchol – gan yr oedd siaradwyr Proto-Indo-Ewropëeg yn byw mewn cymdeithasau rhaglythrennol – mae ysgolheigion mytholeg gymharol wedi ail-greu manylion o debygrwydd etifeddol mewn cysyniadau mytholegol a geir mewn ieithoedd Indo-Ewropeaidd, yn seiliedig ar y dybiaeth bod rhannau systemau cred gwreiddiol y Proto-Indo-Ewropeaid wedi goroesi mewn traddodiadau tebyg.^{[note 1]}

Mae'r pantheon Proto-Indo-Ewropeaidd yn cynnwys nifer o dduwiau a duwiesau a ail-grëwyd yn gadarn, gan eu bod ill dau yn gytras — ieithoedd sy'n tarddu o'r un iaith — ac yn gysylltiedig â nodweddion tebyg a chorff o chwedlau, megis *Dyēus, duw awyr golau dydd; ei gymar, *Dʰéǵʰōm, y fam ddaear; ei ferch, *H₂éwsōs, duwies y wawr; ei feibion, yr Efeilliaid Dwyfol ; a *Seh₂ul a *Meh₁not, duw'r haul a duwies y lleuad, yn y drefn honno. Sonnir am rai duwiau, fel y duw tywydd *Perkʷūnos neu dduw'r bugeilio *Péh₂usōn,^[a] dim ond mewn nifer cyfyngedig o draddodiadau — y Gorllewin (h.y., Ewropeaidd) a Groegaidd-Ariaidd, yn y drefn honno — a gallai felly gynrychioli ychwanegiadau hwyr nad oedd yn ymledu ar draws y gwahanol dafodieithoedd Indo-Ewropeaidd.

Gwall cyfeirio: Mae tagiau <ref> yn bodoli am grŵp o'r enw "note", ond ni ellir canfod y tag <references group="note"/>

1. ↑ Mallory & Adams 1997, t. 415.

Gwall cyfeirio: Mae tagiau <ref> yn bodoli am grŵp o'r enw "lower-alpha", ond ni ellir canfod y tag <references group="lower-alpha"/>